poniedziałek, 23 marca 2015

Opowieść współczesnego Ulissesa. "Niewiedza" Milana Kundery

  To niesamowicie dziwne uczucie wpisywać w etykietach do tego wpisu "literatura francuska". A jednak, jeżeli przyjmować jako punkt wyjścia język, w którym powstał utwór nie ma wątpliwości, że jest to literatura francuska. Biorąc dodatkowo poprawkę na decyzję Kundery odnośnie tłumaczenia na jego język ojczysty trzeba pogodzić się ostatecznie, że to już zawsze będzie literatura francuska. Samo w sobie nie jest to złe, czy dziwne, ale smutno trochę tak przypisywać wybitnego czeskiego pisarza do zupełnie innej nacji i języka. I ta dziwność w przypadku Niewiedzy ma swoje dodatkowe drugie dno.

Przez dwadzieścia lat nieobecności Ulissesa mieszkańcy Itaki zachowali o nim dużo wspomnień, lecz nie odczuwali żadnej tęsknoty. A Ulisses tymczasem cierpiał na tęsknotę i niczego niemal nie pamiętał.


Opowieść współczesnego Ulissesa

   Ulisses został potraktowany w Niewiedzy mniej więcej tak, jak każdy obrazek, czy zdjęcie, jakie dorzucamy do opisów. Służy jako przykład, jako rozwinięcie, pozwala wyobraźni zmierzyć się z konkretną historią, znaną każdemu, niezależnie od rodzaju wykształcenia, zdolności poznawczych, czy stopnia oczytania. Czy ktoś bowiem nie słyszał o Ulissesie?

Przed dwadzieścia lat myślał tylko o powrocie. Ale kiedy już wrócił, pojął ze zdziwieniem, że jego życie, że sama istota jego życia, mieści się poza Itaką, w dwudziestu latach tułaczki. I skarb ten utracił; odzyskać go mógł jedynie w opowieści.

  Ulissesami Kundery w Niewiedzy są Irena i Josef, dwoje emigrantów, których los z podobnych przyczyn zmusił do opuszczenia ojczyzny i poznania smaku życia na obczyźnie. Obydwoje z różnych powodów i niezależnie od siebie, wracają po dwudziestu latach, na krótko, na jedną lub dwie wizyty, do opuszczonej niegdyś ojczyzny; do miasta, w którym dorastali i odkrywają, że przeszłość ich tak naprawdę już nie interesuje, a dom, cóż, on jest już od dawna zupełnie gdzie indziej.


Eseistyczne refleksje

  Pod pozorami opowieści o dwójce swoich bohaterów Milan Kundera opowiada uniwersalną historię o losach emigranta, którego życie za granicami opuszczonego kraju nie musi być nieszczęśliwe, ani przynosić same rozczarowania. Tak naprawdę to, co zostało opuszczone może wywoływać tęsknotę, czy refleksje związane z przemijaniem, ale budowanie nowego życia gdzieś w innym świecie może także przynieść radość i dobre życie.

To, czego doświadczają zarówno bohaterowie Kundery, jak i on sam, to niewiedza związana z opuszczonym miejscem, ludźmi, pozostawionymi sprawami, niewiedza, której konsekwencją jest właśnie tęsknota. Mój kraj jest daleko i nie wiem, co się w nim wydarza.

  Snując tę historię emigracji, powrotu do kraju pod dwudziestu latach, autor też pisze coś w rodzaju refleksyjnego eseju o komunizmie i jego wpływie, na życie jednostek, rozproszonych po świecie przez prześladowania, konieczność ratowania życia swojej rodziny, gdy władza za blisko się przyglądała ich poczynaniom, wreszcie, dotykając tego tematu Milan Kundera mimowolnie przyznaje się do własnej niewiedzy i tęsknoty, nawet gdy jego decyzja o powrocie do kraju jest nieodwołalna.


Poznawać siebie

Czytając Niewiedzę stwierdziłam w pewnym momencie, że naprawdę lubię dojrzałego Milana Kunderę. Nawet, gdy jego bohaterowie są smutni, zagubieni i rozczarowani swoim powrotem, z przyjemnością czytałam tę oryginalną narrację, ten nastrojowy nurt zwierzeń emigranta, którego niewiedza o dawnych miejscach i sprawach zmieniła się w taką właśnie nietypową opowieść o Irenie i Josefie.



 Niewiedza, Milan Kundera, przełożył Marek Bieńczyk, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2015


 


4 komentarze:

  1. Kunderę znam na razie tylko z nazwiska i pochodzenia. Czytałam też cokolwiek o jego książkach.
    Tą książką mnie zainteresowałaś bardzo, bo mówi o emigracji a ten temat jest w dalszym ciągu aktualny. A poza tym temat socjalizmu i jego wpływu na jednostki mnie ostatnio interesuje.

    TYlko mam obawy co do zaopatrzenia mojej biblioteki w jego książki.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dokładnie tak, choć tu bardziej mówi o odbieraniu tej emigracji przez emigrantów i nagłym zderzeniu z rzeczywistością opuszczonej dawno ojczyzny po powrocie o dwudziestu latach. Zgadzam się, że ten temat jest ciągle aktualny.

      Trzymam kciuki, by Twoja biblioteka miała ją u siebie :)

      Usuń
    2. No tak. Doczytałam się w Twoim wpisie o tym powrocie...tym bardziej książka intryguje.

      Usuń
    3. Serdecznie Ci ją polecam. Myślę, że powinna Ci się spodobać :)

      Usuń

Dziękuję za każdy komentarz, cenię sobie każdą uwagę odnośnie wpisu i jego zawartości.

Uprzejmie proszę o nieskładanie mi życzeń świątecznych, ponieważ ich nie obchodzę.

Obsługiwane przez usługę Blogger.

Autorzy

A.S.Byatt Adam Bahdaj Adriana Szymańska Agata Tuszyńska Agatha Christie Agnieszka Jucewicz Agnieszka Topornicka Agnieszka Wolny-Hamkało Alan Bradley Albert Camus Aldona Bognar Alice Hoffman Alice Munro Alice Walker Alona Kimchi Andrew Mayne; tajemnica Andrzej Dybczak Andrzej Markowski Andrzej Stasiuk Ann Patchett Anna Fryczkowska Anna Janko Anna Kamińska Anna Klejznerowicz Anne Applebaum Anne B. Ragde Anton Czechow Antoni Libera Asa Larsson Augusten Burroughs Ayad Akhtar Barbara Kosmowska Bob Woodward Boel Westin Borys Pasternak Bruno Schulz Carl Bernstein Carol Rifka Brunt Carolyn Jess- Cooke Charlotte Rogan Christopher Wilson Colette Dariusz Kortko David Nicholls Diane Chamberlain Dmitrij Bogosławski Dorota Masłowska Edgar Laurence Doctorow Eduardo Mendoza Egon Erwin Kisch Eleanor Catton Elif Shafak Elżbieta Cherezińska Emma Larkin Eshkol Nevo Ewa Formella Ewa Lach Francis Scott Fitzgerald Frank Herbert Franz Kafka Gabriel Garcia Marquez Gaja Grzegorzewska Greg Marinovich Grzegorz Sroczyński Guillaume Musso Gunnar Brandell Haruki Murakami Henry James Hermann Hesse Hiromi Kawakami Honore de Balzac Ignacy Karpowicz Igor Ostachowicz Ilona Maria Hilliges Ireneusz Iredyński Iris Murdoch Irvin Yalom Isaac Bashevis Singer Ivy Compton - Burnett Jacek Dehnel Jakub Ćwiek Jan Balabán Jan Miodek Jan Parandowski Jerome K. Jerome Jerzy Bralczyk Jerzy Krzysztoń Jerzy Pilch Jerzy Sosnowski Jerzy Stypułkowski Jerzy Szczygieł Joanna Bator Joanna Fabicka Joanna Jagiełło Joanna Łańcucka Joanna Marat Joanna Olczak - Ronikier Joanna Olech Joanna Sałyga Joanna Siedlecka Joanne K. Rowling Joao Silva Jodi Picoult John Flanagan John Green John Irving John R.R. Tolkien Jonathan Carroll Jonathan Safran Foer Joseph Conrad Joyce Carol Oates Judyta Watoła Juliusz Słowacki Jun'ichirō Tanizaki Karl Ove Knausgård Katarzyna Boni Katarzyna Grochola Katarzyna Michalak Katarzyna Pisarzewska Kawabata Yasunari Kazuo Ishiguro Kelle Hampton Ken Kesey Kornel Makuszyński Krystian Głuszko Kurt Vonnnegut Larry McMurtry Lars Saabye Christensen Lauren DeStefano Lauren Oliver Lew Tołstoj Lisa See Liza Klaussmann Maciej Wasielewski Maciej Wojtyszko Magda Szabo Magdalena Tulli Maggie O'Farrel Majgull Axelsson Małgorzata Gutowska - Adamczyk Małgorzata Musierowicz Małgorzata Niemczyńska Małgorzata Warda Marcin Michalski Marcin Szczygielski Marcin Wroński Marek Harny Marek Hłasko Maria Ulatowska Marika Cobbold Mariusz Szczygieł Mariusz Ziomecki Mark Haddon Marta Kisiel Mathias Malzieu Mats Strandberg Matthew Quick Melchior Wańkowicz Michaił Bułhakow Milan Kundera Mira Michałowska (Maria Zientarowa) Natalia Rolleczek Nicholas Evans Olga Tokarczuk Olgierd Świerzewski Oriana Fallaci Patti Smith Paulina Wilk Paullina Simons Pavol Rankov Pierre Lemaitre Piotr Adamczyk Rafał Kosik Richard Lourie Rosamund Lupton Roy Jacobsen Ryszard Kapuściński Sabina Czupryńska Sara Bergmark Elfgren Sarah Lotz Serhij Żadan Siergiej Łukjanienko Sławomir Mrożek Stanisław Dygat Stanisław Ignacy Witkiewicz Stanisław Lem Sue Monk Kidd Suzanne Collins Sylvia Plath Szczepan Twardoch Tadeusz Konwicki Terry Pratchett Tomasz Lem Tore Renberg Tove Jansson Trygve Gulbranssen Umberto Eco Vanessa Diffenbaugh Virginia C. Andrews Vladimir Nabokov Wiech William Shakespeare William Styron Wioletta Grzegorzewska Wit Szostak Witold Gombrowicz Wladimir Sorokin Wojciech Tochman Zofia Chądzyńska Zofia Lorentz Zofia Posmysz

Popularne posty

O mnie

Moje zdjęcie
Nie lubię kawy na wynos: zawsze się oparzę i obleję. Maniakalnie oglądam "Ranczo" i jeszcze "Brzydulę".Uwielbiam zimę. I wiosnę. I jesień. I deszcz. Lubię ludzi. Kocham zwierzęta. Czytam, więc wmawiam sobie, że myślę.