sobota, 10 stycznia 2015

"Powiedz wilkom, że jestem w domu" Carol Rifki Brunt

Na stronie autorki można znaleźć informacje o oszołomieniu reakcją czytelników na jej debiut. Pierwsze zaskoczenie to uhonorowanie w  2013 roku przyznane przez American Library Association Alex Award (przyznającej nagrody powieściom dla tzw. młodych dorosłych), później w 2014 odnalezienie swojego tytułu na liście bestsellerów New York Timesa. Trzeba przyznać, że takie uznanie dla pierwszej publikacji ma prawo wywoływać radość.

Powieść nareszcie pojawia się na polskim rynku wydawniczym: jej premiera przewidziana jest za klika dni, dokładnie na 14 stycznia i już można przeczytać wpisy pierwszych zachwyconych czytelniczek. Dołączam do ich grona, choć w moim przypadku nie będzie aż takich fajerwerków. To niewątpliwie udany debiut, to fakt, ale nie obędzie się bez kilku uwag krytycznych. Prawo nieco starszej  czytelniczki.


Dwie straty i dwie żałoby

June ma trzynaście lat, rodziców często nieobecnych w związku z wykonywaną pracą, starszą siostrę zajętą swoimi sprawami i wujka, który umiera na tajemniczą chorobę. Z jej perspektywy jeszcze wiele spraw jest dość tajemniczych, choć wiele innych wydaje się jej dużo jaśniejszych, niż dla dorosłych. Na przykład stracone marzenia mamy i próba ich odbicia na karierze najstarszej córki. Z drugiej strony June jest po prostu dziewczynką, która zwyczajnie, potrzebuje opieki.

Gdy zatem rodzice są wiecznie zajęci swoim "punktem krytycznym" w pracy, siostra z jakiegoś powodu wyzłośliwia się na każdym kroku, June w wujku Finnie widzi całą swoją ostoję, pocieszenie i wreszcie, takie pierwsze małoletnie zakochanie. Gdy ten umiera, pozostawiając za sobą wiele pytań i malowany w ostatnich miesiącach życia portret sióstr, każda z nich przeżywa żałobę i stratę w inny sposób. Bo każda, jak się okazuje, doznała innej straty.

Dla June była to strata ukochanej osoby, z którą dzieliła pasje i zainteresowania, dla Grety to ponowna strata June, odsuwającej się od siostry w sposób nawet dla siebie samej niezauważalny, już od dłuższego czasu. 

źródło zdjęcia
Oswoić śmierć, czyli powiedz wilkom..

Choroba, która zabija Finna to AIDS, które dziś już jest chorobą na tyle oswojoną, że nie wywołuje takiego przerażenia, jak wówczas, gdy dorastała June, czyli w 1987 roku. Pandemia AIDS kojarzona jako choroba mniejszości seksualnych, prowadziła prostą drogą do nieprawidłowych skojarzeń, jakoby to właśnie one były w ogóle przyczyną jej powstania. Staje się więc ona dodatkowym powodem, by odczuwać niechęć do środowisk gejowskich. Niechęć, odrazę i wykluczenie z życia społecznego. Homo homini lupus.

I taką właściwie wersję, pełną uprzedzeń i szukania winnego w partnerze zmarłego, przedstawiają June rodzice i siostra. Toby, jedyny łącznik ze zmarłym wujkiem, ma dla niej trochę inną opowieść. Jest w niej dużo miłości i oddania, jest radość ze wspólnych chwil i próba pozyskania kilku nowych, jest wreszcie oswajanie choroby i wspólna droga do zrozumienia samych siebie, życia jako takiego i śmierci w obecności bliskiej osoby.


Dorosłe dzieci

Nie można odmówić autorce lekkości pióra i całkiem ciekawej opowieści. To, co uderza czytelnika dorosłego to konfrontacja w tej opowieści świata dorosłych i nastolatek. Dorośli specjalnie się nie odróżniają od dzieci. Są zapracowani, pochłonięci tym, co się dzieje w ich pracy, a jednocześnie są tak samo naiwnie dziecinni i łatwo przybierają stereotypowe pozy. W obserwacji otoczenia chętniej przyjmują pierwsze z brzegu wyjaśnienia, są łatwowierni i właściwie czasami sami bardziej zachowują się jak nastolatki, niż same nastolatki.

Sama zaś opowieść o June i jej dojrzewaniu budzi czasami wątpliwości. Z jednej strony to zagubione dziecko, które potrzebuje dorosłego opiekuna, z drugiej, to całkiem dojrzała istota, która instynktownie rozumie, jak się zachować w obliczu śmierci. Z jednej nie rozumie ciągle wielu spraw, z drugiej wyłapuje niewidoczne dla dorosłych niuanse pewnych sytuacji, konteksty i jest szybsza w łączeniu faktów.

Niemniej jednak Powiedz wilkom, że jestem w domu to całkiem udana powieść. Wątki związane z poszukiwaniem własnej tożsamości, z zagubieniem, z radzeniem sobie z żałobą, wreszcie, z odkrywaniem sprzeczności ludzkich charakterów, są niewątpliwie jej największymi atutami. Jak na debiut to nawet czwórka z plusem.

źródło zdjęcia
Powiedz wilkom, że jestem w domu, Carol Rifka Brunt, Wydawnictwo YA!, Warszawa 2015

4 komentarze:

  1. Piękny tytuł, od razu zwróciłam uwagę na tę książkę właśnie z tego powodu. Miałam całkiem inne wyobrażenie na jej temat, ale to nieważne. Ostudziłaś nieco mój zapał, ale i tak mam nadzieje, że w niedalekiej przyszłości przekonam się jak to jest z tą 4+.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Właśnie ten tytuł zwodzi, prawda? Mam nadzieję, że przekonasz się, że to całkiem słuszna ocena, a może nawet ocenisz wyżej? :) Generalnie, tym bardziej, że już Cię zainteresowała, sądzę, że warto ją poznać.

      Usuń
  2. Miałam przyjemność czytać tę powieść. Spodobała mi się. Na dobrą sprawę każda z postaci występujących w historii jest tragiczna. Każda ma problemy i własne lęki, z którymi musi się zmierzyć. Mam nadzieję, że książka spodoba się wielu czytelnikom i że zmusi ich choć trochę do zastanowienia się nad własnym postrzeganiem otaczającego ich świata.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Co czytelnik to inna opinia, to pewne. Mi też się spodobała, choć pewnie z innych powodów niż Tobie :)
      Na pewno doceniam w tej książce to, na co właśnie zwróciłaś uwagę: autorka bardzo ciekawie oddaje jak łatwo od niezrozumienia zjawiska, tutaj choroby, do niechęci i nietolerancji i wykluczenia z otoczenia. Ważna lekcja, zdawałoby się głównie dla młodego czytelnika, a przecież dotyczy w zasadzie wszystkich.

      Usuń

Dziękuję za każdy komentarz, cenię sobie każdą uwagę odnośnie wpisu i jego zawartości.

Uprzejmie proszę o nieskładanie mi życzeń świątecznych, ponieważ ich nie obchodzę.

Obsługiwane przez usługę Blogger.

Autorzy

A.S.Byatt Adam Bahdaj Adriana Szymańska Agata Tuszyńska Agatha Christie Agnieszka Jucewicz Agnieszka Topornicka Agnieszka Wolny-Hamkało Alan Bradley Albert Camus Aldona Bognar Alice Hoffman Alice Munro Alice Walker Alona Kimchi Andrew Mayne; tajemnica Andrzej Dybczak Andrzej Markowski Andrzej Stasiuk Ann Patchett Anna Fryczkowska Anna Janko Anna Kamińska Anna Klejznerowicz Anne Applebaum Anne B. Ragde Anton Czechow Antoni Libera Asa Larsson Augusten Burroughs Ayad Akhtar Barbara Kosmowska Bob Woodward Boel Westin Borys Pasternak Bruno Schulz Carl Bernstein Carol Rifka Brunt Carolyn Jess- Cooke Charlotte Rogan Christopher Wilson Colette Dariusz Kortko David Nicholls Diane Chamberlain Dmitrij Bogosławski Dorota Masłowska Edgar Laurence Doctorow Eduardo Mendoza Egon Erwin Kisch Eleanor Catton Elif Shafak Elżbieta Cherezińska Emma Larkin Eshkol Nevo Ewa Formella Ewa Lach Francis Scott Fitzgerald Frank Herbert Franz Kafka Gabriel Garcia Marquez Gaja Grzegorzewska Greg Marinovich Grzegorz Sroczyński Guillaume Musso Gunnar Brandell Haruki Murakami Henry James Hermann Hesse Hiromi Kawakami Honore de Balzac Ignacy Karpowicz Igor Ostachowicz Ilona Maria Hilliges Ireneusz Iredyński Iris Murdoch Irvin Yalom Isaac Bashevis Singer Ivy Compton - Burnett Jacek Dehnel Jakub Ćwiek Jan Balabán Jan Miodek Jan Parandowski Jerome K. Jerome Jerzy Bralczyk Jerzy Krzysztoń Jerzy Pilch Jerzy Sosnowski Jerzy Stypułkowski Jerzy Szczygieł Joanna Bator Joanna Fabicka Joanna Jagiełło Joanna Łańcucka Joanna Marat Joanna Olczak - Ronikier Joanna Olech Joanna Sałyga Joanna Siedlecka Joanne K. Rowling Joao Silva Jodi Picoult John Flanagan John Green John Irving John R.R. Tolkien Jonathan Carroll Jonathan Safran Foer Joseph Conrad Joyce Carol Oates Judyta Watoła Juliusz Słowacki Jun'ichirō Tanizaki Karl Ove Knausgård Katarzyna Boni Katarzyna Grochola Katarzyna Michalak Katarzyna Pisarzewska Kawabata Yasunari Kazuo Ishiguro Kelle Hampton Ken Kesey Kornel Makuszyński Krystian Głuszko Kurt Vonnnegut Larry McMurtry Lars Saabye Christensen Lauren DeStefano Lauren Oliver Lew Tołstoj Lisa See Liza Klaussmann Maciej Wasielewski Maciej Wojtyszko Magda Szabo Magdalena Tulli Maggie O'Farrel Majgull Axelsson Małgorzata Gutowska - Adamczyk Małgorzata Musierowicz Małgorzata Niemczyńska Małgorzata Warda Marcin Michalski Marcin Szczygielski Marcin Wroński Marek Harny Marek Hłasko Maria Ulatowska Marika Cobbold Mariusz Szczygieł Mariusz Ziomecki Mark Haddon Marta Kisiel Mathias Malzieu Mats Strandberg Matthew Quick Melchior Wańkowicz Michaił Bułhakow Milan Kundera Mira Michałowska (Maria Zientarowa) Natalia Rolleczek Nicholas Evans Olga Tokarczuk Olgierd Świerzewski Oriana Fallaci Patti Smith Paulina Wilk Paullina Simons Pavol Rankov Pierre Lemaitre Piotr Adamczyk Rafał Kosik Richard Lourie Rosamund Lupton Roy Jacobsen Ryszard Kapuściński Sabina Czupryńska Sara Bergmark Elfgren Sarah Lotz Serhij Żadan Siergiej Łukjanienko Sławomir Mrożek Stanisław Dygat Stanisław Ignacy Witkiewicz Stanisław Lem Sue Monk Kidd Suzanne Collins Sylvia Plath Szczepan Twardoch Tadeusz Konwicki Terry Pratchett Tomasz Lem Tore Renberg Tove Jansson Trygve Gulbranssen Umberto Eco Vanessa Diffenbaugh Virginia C. Andrews Vladimir Nabokov Wiech William Shakespeare William Styron Wioletta Grzegorzewska Wit Szostak Witold Gombrowicz Wladimir Sorokin Wojciech Tochman Zofia Chądzyńska Zofia Lorentz Zofia Posmysz

Popularne posty

O mnie

Moje zdjęcie
Nie lubię kawy na wynos: zawsze się oparzę i obleję. Maniakalnie oglądam "Ranczo" i jeszcze "Brzydulę".Uwielbiam zimę. I wiosnę. I jesień. I deszcz. Lubię ludzi. Kocham zwierzęta. Czytam, więc wmawiam sobie, że myślę.