poniedziałek, 10 listopada 2014

Być jak bóg. "Religa" Dariusza Kortko i Judyty Watoły

 Byłem szczęśliwy, że mogłem pracować w tej klinice. Oglądałem profesora Religę podczas operacji i marzyłem, żeby kiedyś być choć odrobinę tak sprawny jak on. Kiedyś miałem nocny dyżur i zobaczyłem go na korytarzu. Ledwo trzymał się na nogach, odbijał się od ścian. Tej nocy przestał być dla mnie bogiem. *

 Z papierosem w ustach mówił o konieczności prowadzenia zdrowego trybu życia. Śmierć każdego swojego pacjenta zagłuszał alkoholem. Nie przebierał w słowach. Przez prawie piętnaście lat był weekendowym mężem i ojcem. A mimo to wielu traktowało go jak boga. Niewielu zwątpiło.


  Walorami reporterskiej biografii zespołu Kortko - Watoła jest przede wszystkim poczucie autentyczności. Religa nie jest tu ukazany, jako człowiek anielski, czy o wzniosłych cechach charakteru, mimo przypisywanych mu bez mała boskich możliwości. Pomimo tego, że dbał o swoich pacjentów, zalecał im zdrowie żywienie i uprawianie sportu, sam przykładu nie dawał. Palił papierosy jak smok, pił bardzo mocną kawę, która przeciętnemu człowiekowi zapewne mogłaby zniszczyć serce, nadużywał alkoholu, prowadził auto z niebezpieczną prędkością i nie miał poważania dla autorytetów. Gdy zdecydował o tym, że dokona w Polsce pierwszego przeszczepu serca nie było takiej siły, która mogłaby go powstrzymać. Ani argumenty religijne, przeciwne takiej ingerencji w ludzkie ciało, ani argumenty medyczne, związane z tym, że w kraju ciągle nie było odpowiedniego przygotowania do tak skomplikowanej operacji. I pomyśleć, że jego pragnieniem na studiach było zostać internistą!

 Religa to biografia odbiegająca od przeciętnego życiorysu. Nie jest utrzymana w ramach chronologicznych, poprowadzona jest pewnymi etapami w życiu kardiochirurga, przedstawia jego sylwetkę nie tylko przez pryzmat dokonań chirurgicznych i prób politycznej kariery, ale również przez wypowiedzi jego najbliższych współpracowników, wspomnień rodziny i tych najważniejszych - ocalonych przez niego pacjentów. W tym obrazie widać pełnię znaczenia zwrotu "człowiek charyzmatyczny". Mimo wielu sprzeczności w jego zachowaniu i cechach charakteru można było na niego liczyć, każdy pacjent, który się u niego pojawił, był wysłuchany, można było zaczepiać go na korytarzu i prosić o diagnozę, dzwonić do radia, gdy był uczestnikiem audycji i dostać się na niedostępne dotąd badania. Nie różnicował pacjentów na lepszych i gorszych, ratował każdego. A jednocześnie był szalenie wymagający dla swoich współpracowników, nie grzeszył grzecznością, sięgał po kontrowersyjne rozwiązania, nie dbał o wizerunek. Można by też rzecz, że z pewnego punktu widzenia zaniedbał swoją rodzinę, przez piętnaście lat kursując między Zabrzem, a Warszawą i spędzając z nimi zaledwie ulotne chwile. I nawet po powrocie do domu nadal był wiecznie zajętym człowiekiem, jak nie kardiochirurgiem, to politykiem. Kto wie, czy gdyby nie choroba w ogóle zwolniłby tempo?

z nieodłącznym papierosem; źródło zdjęcia
  Minusów samej książki jest niewiele, aczkolwiek jeden zmusza do postrzegania tej pozycji trochę jak przygotowywanej w pospiechu. Jedna wypowiedź słynnego polskiego kardiochirurga zostaje powtórzona dwukrotnie dokładnie w tej samej wersji**, choć w dwóch różnych kontekstach. Oczywiście, mogło być tak, że Religa miał tę wypowiedź tak ugruntowaną, że powtarzał ją dokładnie słowo w słowo. Z czysto ludzkiego i pamięciowego punktu widzenia wydaje się to, co najmniej naciągane. Jest to jednak tak drobny minus, że absolutnie nie rzutuje na całość. Wprost przeciwnie, może właśnie podkreślać, że mimo doszukiwania się w Relidze cech boskich, był najzwyklejszym człowiekiem, jakkolwiek człowiekiem utalentowanym tak jednak jak każdy inny, popełniającym błędy i wierzącym może za bardzo w drugiego człowieka.

     

Religa. Biografia najsłynniejszego polskiego kardiochirurga, Dariusz Kortko, Judyta Wojtyła. Biblioteka Gazety Wyborczej, Agora SA, Warszawa 2014
* str. 103
** str. 61 i str. 199 (wypowiedź dotyczy umiejętności rozpoznawania, kiedy pacjent umrze)

16 komentarzy:

  1. Czytałam o tej książce u Anny (z bloga przeczytałam książkę) i muszę przyznać, że gdyby nie obejrzany film nie zajrzałabym zapewne do recenzji. A to dlatego, że każdy z nas ma swoje literackie ścieżki i niechętnie zbacza z obranej drogi. Na film poszłam też w zasadzie z przypadku, chcąc sprawić komuś, kto bardzo chciał film obejrzeć, przyjemność. Wyszłam pod wrażeniem osobowości. Film godzien polecenia. Z tego co czytam książka przedstawia go w podobny sposób; perfekcjonistę w pracy i człowieka niezwykle trudnego we współżyciu, nie chciałabym mieć takiego ojca, czy partnera, ale o takim lekarzu marzyłabym.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Utarte literackie ścieżki powiadasz? Pewnie każdy takie ma, ja czasami jednak zbaczam, ta biografia to właśnie taki przykład zboczenia z utartej ścieżki. Jest duże prawdopodobieństwo, że bym do niej nie zajrzała, ale skusiłam się ciekawością. I wiesz, nie żałuję. Jest całkiem fajnie skomponowana, a sam Religa naprawdę interesujący. I teraz chętnie obejrzę film :) I tak, masz rację, lekarzem był fantastycznym, ale takiego ojca czy partnera.. nie zniosłabym. Jednak Religa sam przyznawał, że gdyby nie charakter jego żony to małżeństwo pewnie by nie przetrwało.

      Usuń
  2. Tak, tak, ja też czasami zbaczam, tyle, że ostatnio nieco rzadziej. Ale skoro ostatnio koleżanka napisała mi że katuję się literaturą obozową (a wydawało mi się, że zamieściłam zaledwie kilka takich quasi recenzji- na palcach jednej ręki można by policzyć) to może czas sięgnąć po coś lżejszego. Tyle, że te lżejsze pozycje jakoś mnie ostatnimi czasy nużą i przerzucam kartki, aby szybko skończyć. Biografię Religi bym jednak przeczytała, bo mam przeświadczenie, że nużąca nie będzie :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Wiesz, ja o Mrozku napisałam kilka tekstów, a jestem już traktowana jako ta od Mrożka ;-) To chyba kwestia tego, co najbardziej zostaje w pamięci odbiorców. A tematyka literatury obozowej siłą rzeczy zostawia po sobie ślad.
      Lżejsze pozycje doceniam właśnie po tym, jak przez dłuższy czas czytam cięższe (czy to w tematyce, czy w warsztacie literackim autora) i szczerze mówiąc biografię Religi mogę jako taką polecić. Oczywiście dotyka trudniejszych spraw, bo trudno by w biografii kardiochirurga ich nie było, ale jest napisana lżejszym stylem, podkreśla sukcesy chirurgiczne i co ważne, wypowiedzi pacjentów dodają jakiejś takiej otuchy, że ta walka Religi o przeszczepy naprawdę miała ogromy sens (bo istotnie, nie pomagano mu w tym, wywlekano pierwsze nieudane - nieudane bo pacjenci umierali w szybkim czasie - operacje, raczej obcinano skrzydła; to jego upór tak naprawdę sprawił, że w ogóle doszło do skutku, że dziś przeszczepy są traktowane niemalże jak rutynowa operacja)

      Usuń
  3. Cieszę się, że Tobie także spodobała się ta biografia. Ja chyba nie mam utartych ścieżek literackich, ale na pewno mam rózne cele. Biografie odkryłam przypadkowo, całkiem niedawno, a Religa był dla mnie wielkim autorytetem od lat więc z przyjemnością tę książkę przeczytałam.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Moje ścieżki zapewne istnieją, ale mają całe bogactwo odnóg ;-) Biografie też jakoś tak przypadkiem do mnie trafiają, przeplatają się z listami, dziennikami, będąc przy okazji kolejną z moich odnóg. Ta książka zaś, szczególnie jej 3/4 (jakoś polityczny etap mniej mi się podobał, ale może to dlatego, że jestem kompletnie apolityczna, co zapewne jest błędem) przedstawiła mi niezwykłego lekarza. Przyjemnie mi się o nim czytało, jeszcze przyjemniej byłoby, gdyby takich było więcej..

      Usuń
  4. To był nietuzinkowy człowiek, wspaniała osobowość i tytan pracy, ale czy w innej sytuacji tyle by zdziałał. Trudno przecenić to co zrobił dla innych ludzi i nie tylko, ale i trudno się dziwić, że był trudnym człowiekiem w kontaktach z innymi.
    Jak tylko książka pojawi się w bibliotece - przeczytam.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Bez dwóch zdań nietuzinkowy! I masz rację, nie da się tego przecenić.
      Jeśli masz ochotę mogę podesłać Ci swój egzemplarz :)

      Usuń
    2. Dziękuję Kasiu za miły gest, ale nie wiadomo kiedy bym przeczytała.

      Usuń
    3. Rozumiem, też mam mnóstwo do nadrobienia, a czasu ciągle jakoś za mało. Ale jeśli będziesz miała ochotę na lekturę, a jeszcze nie będzie w Twojej bibliotece, to daj znać :-)

      Usuń
    4. Polecam się na przyszłość :)

      Usuń
  5. ostatnim czasem kardiochirugia bardzo mnie zaciekawiła, a o postaci Religii, mówią chyba już wszyscy. Z chęcią przeczytam tę lekturę, nawet napisałam do list św. Mikołaja z prośba o książkę :P
    serdecznie pozdrawiam, zwariowana książkoholiczka

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Trudno nie mówić ;-) przy okazji filmu biografie wysypały się jak grzyby po deszczu :) Książkę polecam bez dwóch zdań :)

      Usuń
  6. Myślę o tej książce od jakiegoś czasu. Chyba się na nią skuszę :)

    OdpowiedzUsuń

Dziękuję za każdy komentarz, cenię sobie każdą uwagę odnośnie wpisu i jego zawartości.

Uprzejmie proszę o nieskładanie mi życzeń świątecznych, ponieważ ich nie obchodzę.

Obsługiwane przez usługę Blogger.

Autorzy

A.S.Byatt Adam Bahdaj Adriana Szymańska Agata Tuszyńska Agatha Christie Agnieszka Jucewicz Agnieszka Topornicka Agnieszka Wolny-Hamkało Alan Bradley Albert Camus Aldona Bognar Alice Hoffman Alice Munro Alice Walker Alona Kimchi Andrew Mayne; tajemnica Andrzej Dybczak Andrzej Markowski Andrzej Stasiuk Ann Patchett Anna Fryczkowska Anna Janko Anna Kamińska Anna Klejznerowicz Anne Applebaum Anne B. Ragde Anton Czechow Antoni Libera Asa Larsson Augusten Burroughs Ayad Akhtar Barbara Kosmowska Bob Woodward Boel Westin Borys Pasternak Bruno Schulz Carl Bernstein Carol Rifka Brunt Carolyn Jess- Cooke Charlotte Rogan Christopher Wilson Colette Dariusz Kortko David Nicholls Diane Chamberlain Dmitrij Bogosławski Dorota Masłowska Edgar Laurence Doctorow Eduardo Mendoza Egon Erwin Kisch Eleanor Catton Elif Shafak Elżbieta Cherezińska Emma Larkin Eshkol Nevo Ewa Formella Ewa Lach Francis Scott Fitzgerald Frank Herbert Franz Kafka Gabriel Garcia Marquez Gaja Grzegorzewska Greg Marinovich Grzegorz Sroczyński Guillaume Musso Gunnar Brandell Haruki Murakami Henry James Hermann Hesse Hiromi Kawakami Honore de Balzac Ignacy Karpowicz Igor Ostachowicz Ilona Maria Hilliges Ireneusz Iredyński Iris Murdoch Irvin Yalom Isaac Bashevis Singer Ivy Compton - Burnett Jacek Dehnel Jakub Ćwiek Jan Balabán Jan Miodek Jan Parandowski Jerome K. Jerome Jerzy Bralczyk Jerzy Krzysztoń Jerzy Pilch Jerzy Sosnowski Jerzy Stypułkowski Jerzy Szczygieł Joanna Bator Joanna Fabicka Joanna Jagiełło Joanna Łańcucka Joanna Marat Joanna Olczak - Ronikier Joanna Olech Joanna Sałyga Joanna Siedlecka Joanne K. Rowling Joao Silva Jodi Picoult John Flanagan John Green John Irving John R.R. Tolkien Jonathan Carroll Jonathan Safran Foer Joseph Conrad Joyce Carol Oates Judyta Watoła Juliusz Słowacki Jun'ichirō Tanizaki Karl Ove Knausgård Katarzyna Boni Katarzyna Grochola Katarzyna Michalak Katarzyna Pisarzewska Kawabata Yasunari Kazuo Ishiguro Kelle Hampton Ken Kesey Kornel Makuszyński Krystian Głuszko Kurt Vonnnegut Larry McMurtry Lars Saabye Christensen Lauren DeStefano Lauren Oliver Lew Tołstoj Lisa See Liza Klaussmann Maciej Wasielewski Maciej Wojtyszko Magda Szabo Magdalena Tulli Maggie O'Farrel Majgull Axelsson Małgorzata Gutowska - Adamczyk Małgorzata Musierowicz Małgorzata Niemczyńska Małgorzata Warda Marcin Michalski Marcin Szczygielski Marcin Wroński Marek Harny Marek Hłasko Maria Ulatowska Marika Cobbold Mariusz Szczygieł Mariusz Ziomecki Mark Haddon Marta Kisiel Mathias Malzieu Mats Strandberg Matthew Quick Melchior Wańkowicz Michaił Bułhakow Milan Kundera Mira Michałowska (Maria Zientarowa) Natalia Rolleczek Nicholas Evans Olga Tokarczuk Olgierd Świerzewski Oriana Fallaci Patti Smith Paulina Wilk Paullina Simons Pavol Rankov Pierre Lemaitre Piotr Adamczyk Rafał Kosik Richard Lourie Rosamund Lupton Roy Jacobsen Ryszard Kapuściński Sabina Czupryńska Sara Bergmark Elfgren Sarah Lotz Serhij Żadan Siergiej Łukjanienko Sławomir Mrożek Stanisław Dygat Stanisław Ignacy Witkiewicz Stanisław Lem Sue Monk Kidd Suzanne Collins Sylvia Plath Szczepan Twardoch Tadeusz Konwicki Terry Pratchett Tomasz Lem Tore Renberg Tove Jansson Trygve Gulbranssen Umberto Eco Vanessa Diffenbaugh Virginia C. Andrews Vladimir Nabokov Wiech William Shakespeare William Styron Wioletta Grzegorzewska Wit Szostak Witold Gombrowicz Wladimir Sorokin Wojciech Tochman Zofia Chądzyńska Zofia Lorentz Zofia Posmysz

Popularne posty

O mnie

Moje zdjęcie
Nie lubię kawy na wynos: zawsze się oparzę i obleję. Maniakalnie oglądam "Ranczo" i jeszcze "Brzydulę".Uwielbiam zimę. I wiosnę. I jesień. I deszcz. Lubię ludzi. Kocham zwierzęta. Czytam, więc wmawiam sobie, że myślę.