Kobieto! puchu marny! "Kwestja krwi" Marcina Wrońskiego

To już staje się tradycją: czytam cykle kryminalne w złej kolejności. Albo zupełnie od końca, bywa, że od środka, czasami trafiając przypadkiem w sam cyklon wydarzeń, czasami na zwieńczenie przygód głównego bohatera. Może jednak nie ma tego złego: poznać Zygę Maciejewskiego od jego pierwszego śledztwa to trochę jak poznać go od początku? Choć zgodnie z numeracją części cyklu, dokładnie od końca.

Kryminał retro to dla mnie nowość, bo nijak nie jestem w stanie w ten sposób traktować powieści Agathy Christie. Pierwszy raz zatem wędrowałam w przeszłość, w której oprócz wydarzeń historycznych i politycznych pojawia się element intrygi kryminalnej. A zatem przenosimy się do Zamościa w roku 1926. Zostaje zgłoszone.. odnalezienie zakrwawionej rękawiczki młodej dziewczyny i sugestia jej zaginięcia. Wszystko zaś zaczyna się w pięknym zamojskim Zoo.

Zamojskie Zoo w latach 20-tych XX wieku. Źródło zdjęcia

Poeta marn(otrawn)y

To właśnie tutaj rejent Lesman znajdzie ową tajemniczą damską rękawiczkę i zgłosi jej odnalezienie na posterunku policji. Ponieważ rękawiczka miała monogram można było łatwo domyślić się, kto był jej właścicielką. Okazuje się, że gimnazjalistka nie pojawiła się w szkole od tygodnia, a na wysłane powiadomienie do jej domu rodzinnego nie przyszła żadna odpowiedź. Zyga Maciejewski otrzymuje więc swoją pierwszą sprawę, którą ma szybko i bez większych problemów wyjaśnić. Bo właściwie nic takiego się nie stało: nie ma ofiary, nie ma ciała, trzeba utrzymać jedynie porządek w papierach.

Wykorzystanie samego Zamościa z lat 20-tych XX wieku to nie tylko jego ulice, wielokulturowość, wielojęzyczność, mieszkańcy, czy podwójne moralnie życie miasta, ale także motyw przebywającego tam przez parę lat Bolesława Leśmiana i jego notarialnej kariery. Marcin Wroński osnuł wątek kryminalny między innymi wokół niesławnego włamania do biura notarialnego, które miało miejsce naprawdę, a które autor wykorzystał do swojej fabuły zręcznie wciągając w nią również poetę. Tak oto oprócz świetne oddanego tła historycznego miasta, mamy także wątek młodopolskich poetów i ich marnej, zupełnie niepoetyckiej egzystencji.

Zaginiona nie zaginiona

Poszukiwana przez Maciejewskiego dziewczyna zdaje się, że zaginęła, choć nie zaginęła, bowiem zaginięcia nikt nie zgłosił oficjalnie. Co więcej do gimnazjum dociera, co prawda z dużym opóźnieniem, ale jednak, list od ojca dziewczyny, właściwie potwierdzający, że uczennica jest w domu i nic jej nie grozi. Zyga jednak ma wątpliwości, w tej sprawie coś mu nie pasuje, naraża więc samego siebie i swoją karierę, ponieważ nie do końca trzyma się zleceń przełożonych.

Śledztwo jest utrudnione od samego początku, raz, że brak ciała i oficjalnego zgłoszenia, dwa, że dziewczynę mimo przesłanek, że jest bezpieczna, nadal trudno jest znaleźć. Oprócz tego nie pomaga rywalizacja w zamojskim półświatku, próby umorzenia śledztwa, wreszcie tajemnice rodzinne zaginionej panny. Zyga uparcie będzie drążyć temat i dojdzie do rozwikłania tej zagadki, nawet jeśli zajmie mu to więcej czasu niż przypuszczał.

Kobieto! puchu marny!

  Uderzające jest w powieści Wrońskiego ujęcie kobiet. Przewija się ich przez Kwestję krwi całkiem sporo, pochodzą z różnych grup społecznych, są w różnym wieku, zajmują się różnymi zawodami, a jednak żadna, żadna z nich nie jest postacią pozytywną. Są albo skąpe, albo niezdrowo lubieżne, albo przerażająco sztywne, nudne i zasadnicze z racji wykonywanego zawodu nauczycielskiego, albo wreszcie są po prostu prostytutkami, którym nie okazuje się już żadnego szacunku, czy elementarnych zasad dobrego wychowania.

 Kobiety są po mickiewiczowsku z zepsutymi duszami, słabe, marne. Właściwie to służą głównie do tego, by ulżyć męskim potrzebom, ewentualnie by rodzić dzieci, ku chwale ojczyzny rzecz jasna. Być może jest to również pewien rys epoki, jakaś cecha charakterystyczna tamtych lat, ale w moim odczuciu pokazana mocno skrajnie.

Dziwna książka

 Mam problem z tym tytułem. Z jednej strony doceniam przygotowanie merytoryczne pisarza, naprawdę wspaniale odtworzone miasto z przeszłości, świetnie oddanie jego mieszkańców, warstw społecznych i różnic językowych, a z drugiej irytowała mnie trochę jej szowinistyczna melodia i na dobrą sprawę, brak jakiejś sympatycznej postaci. Każdy z bohaterów jest mniej lub bardziej skrzywiony i dwulicowy. Dotyczy to właściwie wszystkich, łącznie z głównym bohaterem. Do tego wątek kryminalny wydaje mi się co najmniej płaski i wydumany jakby na siłę, głównie po to, by pokazać Zamość i jego okolice i wtrącić motyw ziemiański. Może wcale lepiej wypadłaby ta książka w mojej ocenie, gdyby nie była kryminałem? Nie wiem, ale myślę, że spróbuję kolejnych (w sumie wcześniejszych w moim przypadku) części cyklu może dopiero za jakiś czas..