wtorek, 19 marca 2013

Lekcja z dorastania

Taka niepozorna jest ta książeczka, że w zasadzie pewnie bym ją przeoczyła na półkach rodziców Marcina, skąd ją porwałam z krzykiem do mamy Marcina "pożyczam!", gdyby nie znajoma szata graficzna:


Książki dla młodzieży z tego cyklu dotąd mnie nie zawiodły i na ogół okazywały się całkiem przyjemną lekturą. Niektóre pochłaniałam w zawrotnym tempie (jak Koniec wakacji Janusza Domagalika), niektóre może nieco wolniej smakowałam, ale też wywierały pozytywne wrażenie (jak Romeo, Julia i błąd Szeryfa Ewy Lach), jednak każda przywodziła dość skuteczne wspomnienia własne z dzieciństwa. A ta powieść jeszcze mocniej, ponieważ miejsce akcji, Suwalszczyzna, kanał Augustowski, to w końcu moje rodzinne klimaty, wśród jezior i lasów, gdy każde wakacje to było moczenie się w wodzie, co nigdy, przenigdy nie mogło się znudzić. Do dziś pływanie jest dla mnie jedyną możliwą formą ruchu, która zawsze, ale to zawsze mnie pociąga. Bo tak poza tym to jestem leń patentowany. Ale pływać mogę godzinami.

I nie tylko jeziora i lasy, ale i pływanie właśnie jest motywem przewodnim powieści Zofii Chądzyńskiej. Nadal jednak ta niepozorność jest wyjątkowo w tym przypadku złudna, bowiem podczas lektury zagryzałam paluchy z niepokoju o los głównych bohaterów i naprawdę bałam się zawierzyć serii, że w końcu dla młodzieży, toteż i zakończenie powinno być łagodne. Szczęśliwie - było, ale treść wciągnęła mnie niczym fabuła kina akcji i jej skromne sto czterdzieści stron przeczytałam w mgnieniu oka. Zaskoczona! Bardzo pozytywnie.

Głównym bohaterem jest podobnie jak u Domagalika, chłopiec, niespełna czternastoletni  podobnie mamy okres wakacji, podobnie, poznaje dziewczynę, a właściwie dziewczynkę Helenę. Ale na tym kończą się podobieństwa, bo Marek ma znacznie trudniejszą sytuację, osierocony przez ojca jeszcze gdy był kilkulatkiem, pozostawiony samemu sobie przez matkę, która pogrążyła się w rozpaczy po stracie męża, próbuje radzić sobie najlepiej jak umie. Nauczony głównie szorstkości i nieuprzejmości również w ten sposób traktuje swoje otoczenie. W klasie jednak imponuje jego styl bycia i Marek staje się jej niepisanym hersztem, z nauczycielami wojuje głupimi żartami i wagarami, jednak gdy objawia się jego talent pływacki, wszystko to uchodzi mu na sucho. Nauczyciele przeciągają go za uszy z klasy do klasy, byle tylko pływał nadal i reprezentował szkołę. W końcu to taki talent, taki prestiż.. Jednak gdy przychodzi nowa wychowawczyni, bardzo zasadnicza i surowa w ocenie Marek w końcu otrzymuje bezcenną lekcję od życia, ale również traci szansę na udział w zawodach. Co jest największą przyczyną jego smutku i niepokoju. Jednak chłopiec nie umie uczyć się na swoich błędach, a przynajmniej nie potrafi tego od razu, dopiero gdy poznaje drobniutką Helenkę, dopiero gdy trener podsuwa mu w żartach pewien pomysł, wszystko się zmieni, a to co wymyślą dzieciaki, żeby jednak uratować pozycję pływacką Marka.. No właśnie spowodowało, że się mocno zdenerwowałam i ostatnie strony pochłaniałam bardzo emocjonalnie.

Szybka lekcja dorastania i dojrzałości. Bardzo szybka, dziejąca się w mgnieniu oka, ale tak potężna w swym działaniu, że nie trzeba będzie nawet jej powtarzać. Nauczyła Marka nie tylko większej odpowiedzialności, ale też rozumienia i docenienia czegoś tak ważnego jak przyjaźń. Ta lekcja również stała się dobrą lekcją dla matki Marka, która nareszcie obudziła się z wieloletniego letargu i zaczęła dostrzegać nie tylko syna, ale i swoje błędy. Świetna pozycja dla młodzieży! Absolutnie nie poddająca się sile czasu, aktualna, na dodatek przekazująca ważne wartości bez moralizowania na siłę. Raczej opowiadająca historię chłopca, który popełnia błędy, a ich konsekwencje odbierają mu ważną dla niego rzecz. Ucząca czegoś, czego jak zaobserwowałam, nawet niektórzy dorośli nadal nie rozumieją, że wiele wydarzeń w życiu człowieka, jest konsekwencją jego czynów, a nie jak lubią sobie to wmawiać, pecha, czy złego losu. Warto przypominać takie książki. Nawet gdy korekta nieco kuleje, a język używany przez autorkę nie jest najwyższej próby, to nadal - warto. Polecam!


Życie za życie, Zofia Chądzyńska, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1979

45 komentarzy:

  1. Ja też bardzo lubiłam książki z tej serii :-) tę także czytałam, nie pamiętam już treści za bardzo...

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Jest tak krótka, że zawsze można sobie przypomnieć :)

      Usuń
  2. I ja lubiłam książki z tej serii, ale "Życia za życie" nie znałam. Z książek Chądzyńskiej bardzo podobały mi się "Statki, które mijają się nocą", czytałaś może? To o tym, jak student psychologii stara się pomóc zagubionej dziewczynie. Kilka lat temu odświeżyłam sobie tę książkę i doszłam do wniosku, że upływ czasu jej nie zaszkodził i że mogą ją czytać także osoby dorosłe :-)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Ooo, nie znam! Już dopisuję do listy. Jesteś jedną z osób, które notorycznie zwiększają mi listę "do przeczytania" ;) Ale to jest akurat fajne :)

      Usuń
  3. Odpowiedzi
    1. No proszę.. Chociaż raz! :)

      Usuń
    2. To już kolejny raz:D Zresztą Końca wakacji Domagalika nie zmogłem, chyba tylko film pamiętam.

      Usuń
    3. Muszę zacząć notować chyba..;) A powiadają, że kobiety są pamiętliwe..;)
      Domagalika czytałam jako dzieciak jeszcze toteż nie wiem jakbym teraz odebrała.. A że ostatnio mam niechęć do odbierania sobie miłych wspomnień to niektórych lektur nie czuję potrzeby żeby przypominać ;) niech zostanie miłym wspomnieniem :)

      Usuń
    4. A ja sobie tego Domagalika przeczytam, zwłaszcza że stoi na półce, w przeciwieństwie do Chądzyńskiej.

      Usuń
    5. Aż jestem ciekawa jak go teraz odbierzesz :)

      Usuń
    6. Pewnie mgła sentymentu zaćmi mój zjadliwy krytycyzm:P

      Usuń
    7. Tak, niech ta mgła zaćmi ;P w końcu bardziej zjadliwego krytyka blogosfera nie poznała..;P

      Usuń
    8. Taa, i z tekstu na tekst robię się coraz bardziej zjadliwy :P

      Usuń
    9. No nie da się ukryć..Co więcej ja idę Twoim śladem..;P już dawno tak nie krytykowałam jak ostatnio..;)

      Usuń
    10. Słusznie, w blogosferze potrzeba nieco krwi i kopniaków w piszczel, żeby się nudno nie zrobiło:P

      Usuń
    11. Tak, nic tak nie zabija jak nuda ;P

      Usuń
    12. Stanowczo:) A mnie się od dawna nie trafił żaden przyzwoity gniot :(

      Usuń
    13. Ha, bo to już tak bywa, że jak człowiek zaczyna mieć wyczucie, to trudniej o gniota... Ale trzymam za Ciebie kciuki! Coś na pewno znajdziesz :)

      Usuń
    14. Nie wiem, czy mi się chce czas tracić:P Jedną chałę mam zaczętą.

      Usuń
    15. No i co z Ciebie za zjadliwy krytyk, jak Ci się czasu nie chce poświęcać..;P

      Usuń
    16. Będę bardziej zjadliwy przy książkach, które mi się podobały:P

      Usuń
    17. Nie ma to jak zaskakiwać samego siebie :D

      Usuń
    18. Przynajmniej się człowiek sam ze sobą nie nudzi :D

      Usuń
    19. I przy okazji innych nie nudzi :D

      Usuń
  4. Nie znam, doprawdy masz oko do tych lekturek...

    OdpowiedzUsuń
  5. Miło wspominam tę serię z nastoletnich lat :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Też miło wspominam, ale też i odkrywam nadal ;) co i Tobie polecam ;) W końcu kto powiedział, że można być dłużej "młodzieżą" ;)

      Usuń
  6. Kurczę, jak ja lubiłam takie książki! Tej chyba nie czytałam, bo z Twojego opisu fabuły nic mi nie świta, ale chętnie bym przeczytała. Prawdziwa perełka Ci się trafiła.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. O fakt, prawdziwa perełka, co więcej spowodowała, że jakoś tak mam ochotę na więcej książek autorki :) Jak uda Ci się gdzieś znaleźć, to polecam, myślę, że można ją czytać niezależnie od wieku :)

      Usuń
  7. Ta seria to chyba już dość wiekowa :) Ja kiedyś jeszcze w czasach podstawówkowych wygrzebałam na półce u babci 2 książki pozostałe po nastoletnich czasach taty - "Zapałka na zakręcie" i "Jezioro osobliwości" Siesickiej wydane jakoś w latach 70-tych :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Tam zaraz wiekowa.. Parę ledwie lat starsza ode mnie.. ;) A jak już zostało ustalone, jestem młodzież do odwołania ;)

      Usuń
    2. No niby tylko parę lat, ale te co u babci wynalazłam to były tak '73, '74 :P Więc do czasu aż miałaś naście lat to więcej jak parę lat musiało minąć, no chyba że o czymś nie wiem i czytałaś od razu jak przyszłaś na świat ;) Wiekowa wydała mi się dlatego, że znalazłam książki z tej serii, które mój tata czytał będąc nastolatkiem, a on jednak sporo starszy od Ciebie ;)

      Usuń
    3. Hm.. no ja raczej myślałam w kontekście ich wydania i mojego wieku, a nie wieku kiedy mogłam potencjalnie je czytać.. Bo w wieku naście to akurat z tego cyklu czytałam niewiele ;)

      Usuń
  8. Oj, masz to oko, masz. Tytuł zaraz zapiszę i popytam w bibliotece, bo w moich zbiorach nie widać tej książki. Ale reakcja na widok tych charakterystycznych okładek widzę u nas podobna.
    (A Domagalika "Koniec wakacji" czytałam, jednak pamiętam jak przez mgłę... Może dlatego, że mam w innym wydaniu? :p Tylko ogródki jakieś pod koniec pamiętam i szosę na początku. I dziewczynę... I (nie wiem jakim cudem) myli mi się z "Grubym" Minkowskiego. Nie wiem, czy za dużo nie ryzykuję, jednak chyba sobie obydwie przypomnę...)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. fajnie, że podobnie reagujemy na ten cykl :)
      Szczerze Ci powiem, że z "Końca wakacji" pamiętam sporo scen, ale jak próbuję je ułożyć w całość to już jakoś mniej.. Ale szosy nie pamiętam. Pamiętam ojca dłubiącego w radiu. I pocałunek w deszczu.. Ale to może być kwestia właśnie braku pamięci o całości. A "Grubego" z kolei nie jestem pewna czy czytałam.. Coś mi jakby chodzi po głowie, ale.. pewności z kolei ja nie mam ;)

      Usuń
  9. Uwielbiałam w dzieciństwie tę książkę, a także drugą tej Autorki: "Przez Ciebie, Drabie". Ale dziwi mnie to co piszesz o języku nie najwyższej próby, bo ja zapamiętałam Chądzyńską jako jedną z lepiej piszących Autorek, która potrafiła nie tylko opowiadać, ale też bawić się językiem. Zresztą Chądzyńska była uznaną tłumaczką literatury iberoamerykańskiej - uznaną właśnie ze względu na kunszt językowy. Może w tym przypadku to kwestia nie najlepszej redakcji lub korekty?

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Bardzo być może ze korekta mogła zepsuć efekt - nie byłam pewna czy przedłużenia typu "norrrmalnie" były celowe czy efektem wadliwej korekty. Literówki pomijam, to oczywiste, autora nie obarczam takim błędem. Ale było sporo dziwnych zdań, takich bardzo hm..łopatologicznych. Ale nie ukrywam, że przemknęło mi przez głowę, że Chądzyńskiej mogło chodzić o to, by przedstawić to z perspektywy głównego bohatera, czyli taki zabieg mógłby to wyjaśniać. Tyle, że tego nie wiem. Stąd tak ogólnie o języku. A nie najwyższej próby, bo po lekturze Parandowskiego to pewnie każdy pisarz wypadłby tak blado :)

      Usuń
  10. Nie znam tej autorki, książki z tej serii zdobywało się za moich czasów z wielki trudem i po prostu niektórych nie można było dorwać, ani w sklepie, ani w bibliotece. Swoją drogą jakie to życie dziwne, kiedys w salonach MPiK, tak to się nazywało (Międzynarodowej Prasy i Książki), były rosyjskie (radzieckie) powieści i cały Lenin, a resztę tylko rzucali i wyprzedawało się w mig. Tych ruszczydeł nikt nie chciał. A teraz wszystko leży i czeka na klienta, a ja walczyłam na Allegro o książkę Trifonowa Dom nad rzeką Moskwą. Paradoks.
    Wracając do literatury młodzieżowej - wielki na mnie wpływ miały te książki, nie tylko minimalizowały moją samotność, ale przede wszystkim towarzyszyły w rozwiązywaniu dylematów młodzieńczych. Czy w ogóle jest możliwe, zeby książka miała taki wpływ na młodego człowieka teraz? Te wszystkie wampiry?

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. To pytanie o wpływ jest dobre, ale mi się wydaje, że te książki o wampirach to czyta już trochę starsza młodzież, której azymut jest włączony na przeżycia związane z pierwszymi randkami i wyglądem zewnętrznym. Lektury zaś z tej serii dotyczą jeszcze tego okresu sprzed.. Przynajmniej, ja tak to odbieram. I właśnie mam wrażenie, że sporo współczesnych powieści jakby omijało ten moment.. Jakby młodzież od razu z przedszkola wpadała w okres lat nastu i w fazę pierwszych miłości i rozczarowań z nią związanych.. A może za mało znam tej współczesnej literatury..

      Usuń
    2. A tu masz rację, nie ma nic pomiędzy Misiem Paddingtonem, a tymi wampirami

      Usuń
    3. No, to i owo jest, ale bez rewelacji. My mieliśmy lepiej:)

      Usuń
    4. No właśnie też mi się tak wydaje.. Choć może trzeba by bardziej zgłębić temat :) i przetrzebić półki dla młodzieży bardziej wnikliwie :)

      Usuń

Dziękuję za każdy komentarz, cenię sobie każdą uwagę odnośnie wpisu i jego zawartości.

Uprzejmie proszę o nieskładanie mi życzeń świątecznych, ponieważ ich nie obchodzę.

Obsługiwane przez usługę Blogger.

Autorzy

A.S.Byatt Adam Bahdaj Adriana Szymańska Agata Tuszyńska Agatha Christie Agnieszka Jucewicz Agnieszka Topornicka Agnieszka Wolny-Hamkało Alan Bradley Albert Camus Aldona Bognar Alice Hoffman Alice Munro Alice Walker Alona Kimchi Andrew Mayne; tajemnica Andrzej Dybczak Andrzej Markowski Andrzej Stasiuk Ann Patchett Anna Fryczkowska Anna Janko Anna Kamińska Anna Klejznerowicz Anne Applebaum Anne B. Ragde Anton Czechow Antoni Libera Asa Larsson Augusten Burroughs Ayad Akhtar Barbara Kosmowska Bob Woodward Boel Westin Borys Pasternak Bruno Schulz Carl Bernstein Carol Rifka Brunt Carolyn Jess- Cooke Charlotte Rogan Christopher Wilson Colette Dariusz Kortko David Nicholls Diane Chamberlain Dmitrij Bogosławski Dorota Masłowska Edgar Laurence Doctorow Eduardo Mendoza Egon Erwin Kisch Eleanor Catton Elif Shafak Elżbieta Cherezińska Emma Larkin Eshkol Nevo Ewa Formella Ewa Lach Francis Scott Fitzgerald Frank Herbert Franz Kafka Gabriel Garcia Marquez Gaja Grzegorzewska Greg Marinovich Grzegorz Sroczyński Guillaume Musso Gunnar Brandell Haruki Murakami Henry James Hermann Hesse Hiromi Kawakami Honore de Balzac Ignacy Karpowicz Igor Ostachowicz Ilona Maria Hilliges Ireneusz Iredyński Iris Murdoch Irvin Yalom Isaac Bashevis Singer Ivy Compton - Burnett Jacek Dehnel Jakub Ćwiek Jan Balabán Jan Miodek Jan Parandowski Jerome K. Jerome Jerzy Bralczyk Jerzy Krzysztoń Jerzy Pilch Jerzy Sosnowski Jerzy Stypułkowski Jerzy Szczygieł Joanna Bator Joanna Fabicka Joanna Jagiełło Joanna Łańcucka Joanna Marat Joanna Olczak - Ronikier Joanna Olech Joanna Sałyga Joanna Siedlecka Joanne K. Rowling Joao Silva Jodi Picoult John Flanagan John Green John Irving John R.R. Tolkien Jonathan Carroll Jonathan Safran Foer Joseph Conrad Joyce Carol Oates Judyta Watoła Juliusz Słowacki Jun'ichirō Tanizaki Karl Ove Knausgård Katarzyna Boni Katarzyna Grochola Katarzyna Michalak Katarzyna Pisarzewska Kawabata Yasunari Kazuo Ishiguro Kelle Hampton Ken Kesey Kornel Makuszyński Krystian Głuszko Kurt Vonnnegut Larry McMurtry Lars Saabye Christensen Lauren DeStefano Lauren Oliver Lew Tołstoj Lisa See Liza Klaussmann Maciej Wasielewski Maciej Wojtyszko Magda Szabo Magdalena Tulli Maggie O'Farrel Majgull Axelsson Małgorzata Gutowska - Adamczyk Małgorzata Musierowicz Małgorzata Niemczyńska Małgorzata Warda Marcin Michalski Marcin Szczygielski Marcin Wroński Marek Harny Marek Hłasko Maria Ulatowska Marika Cobbold Mariusz Szczygieł Mariusz Ziomecki Mark Haddon Marta Kisiel Mathias Malzieu Mats Strandberg Matthew Quick Melchior Wańkowicz Michaił Bułhakow Milan Kundera Mira Michałowska (Maria Zientarowa) Natalia Rolleczek Nicholas Evans Olga Tokarczuk Olgierd Świerzewski Oriana Fallaci Patti Smith Paulina Wilk Paullina Simons Pavol Rankov Pierre Lemaitre Piotr Adamczyk Rafał Kosik Richard Lourie Rosamund Lupton Roy Jacobsen Ryszard Kapuściński Sabina Czupryńska Sara Bergmark Elfgren Sarah Lotz Serhij Żadan Siergiej Łukjanienko Sławomir Mrożek Stanisław Dygat Stanisław Ignacy Witkiewicz Stanisław Lem Sue Monk Kidd Suzanne Collins Sylvia Plath Szczepan Twardoch Tadeusz Konwicki Terry Pratchett Tomasz Lem Tore Renberg Tove Jansson Trygve Gulbranssen Umberto Eco Vanessa Diffenbaugh Virginia C. Andrews Vladimir Nabokov Wiech William Shakespeare William Styron Wioletta Grzegorzewska Wit Szostak Witold Gombrowicz Wladimir Sorokin Wojciech Tochman Zofia Chądzyńska Zofia Lorentz Zofia Posmysz

Popularne posty

O mnie

Moje zdjęcie
Nie lubię kawy na wynos: zawsze się oparzę i obleję. Maniakalnie oglądam "Ranczo" i jeszcze "Brzydulę".Uwielbiam zimę. I wiosnę. I jesień. I deszcz. Lubię ludzi. Kocham zwierzęta. Czytam, więc wmawiam sobie, że myślę.