piątek, 13 września 2013

"Rzeźnia numer pięć" Kurt Vonnegut

Billy Pilgrim ma dość spokojne podejście do życia i wszelkich niespodzianek jakie to życie mu przyniosło. Ożenił się z grubą córką bogatego przedsiębiorcy i właściciela szkoły, do której uczęszczał, robiąc tym samym interes życia, ale jednocześnie zyskując wierną partnerkę na całe życie. Z którą zresztą wiódł życie spokojne i szczęśliwe. Billy wcale nie chciał się żenić z brzydką Valencią. Była jednym z objawów jego choroby. Wiedział, że traci zmysły,kiedy usłyszał, jak się jej oświadcza i błaga, aby przyjęła jego pierścionek z brylantem (..)* Doczekał się dwójki dzieci, córki i syna, choć z obydwojgiem nie ma i nie stara się zawiązać większych relacji. Zawodowo stał się cenionym optykiem. Ogółem miał dobre życie. Gdyby nie paskudny moment z przeszłości, gdyby nie księżycowy fragment z 1945 roku można by powiedzieć, że był szczęściarzem. Jednakże cóż, nie był, a w każdym razie nie tak, jak to postrzegamy na ogół.
Zdarza się.

A jego pech polega w skrócie na kompletnej niemożliwości zapanowania nad włąsnym czasem życia. Billy nie panuje nad czasem, nie ma żadnego wpływu na to, dokąd się przenosi, i te odwiedziny nie zawsze są zabawne. Mówi, że dręczy go nieustannie trema, gdyż nie wie, który fragment swojego życia będzie musiał za chwilę odegrać.*



Przeżywanie swojego życia różnorodnie, skokowo, z przenoszeniem się z miejsca na miejsce powoduje że Billy podchodzi do wszystkiego z dużo większą wyrozumiałością. Zwyczajnie, dochodzi do etapu, że w zasadzie jest mu wszystko jedno. Choć chciałby już odpocząć od tego wszystkiego. Załamanie nerwowe jakie przeżyje spowoduje, że wymyśli porwanie przez kosmitów, pobyt na ich planecie Tralfamadorii, a szczegóły tego pobytu będą łudząco podobne do fabuły jego ulubionych powieści fantastyczno - naukowych pewnego pisarza, Kilgore'a Trouta, który co prawda, ma rewelacyjne pomysły, ale gdyby jeszcze umiał pisać, na pewno byłby bardziej doceniany.

Jedno jednak jest w życiu Billy'ego prawdziwe i zupełnie pozbawione stałej groteski w jakiej funkcjonuje. To ten moment z przeszłości, który zaważył na całym jego życiu. Bombardowanie Drezna w nocy trzynastego lutego 1945 roku. Miasto po wszystkim (..) wyglądało jak powierzchnia Księżyca.*** Nie przeżył nikt i nic. Drezno nie różniło się teraz od Księżyca - ani śladu życia, nic, tylko minerały. Kamienie były gorące. W sąsiedztwie nie ocalał nikt.***

W powieści nie ma żadnych moralitetów czy oskarżeń. Vonnegut pisząc prostym, chwilami wręcz banalnym językiem postanowił czytelnikowi nieco utrudnić lekturę. Zmusza do myślenia. Podając tę interesującą strawę na prostym, zwykłym talerzu jednocześnie każe poszukać stołu i krzesła.  
Nie ma łatwo. Zdarza się.

Pada tu jednak sporo pytań o ludzkie zachowania, o skłonność do zadawania bólu i mordowania. O nieustanną wręcz potrzebę śmierci, obowiązkowy taniec ze śmiercią. O sens i stałe "dlaczego ja?". Oto więc panie Pilgrim, jesteśmy wszyscy razem uwięzieni w bursztynie danej chwili. Taka rzecz jak "dlaczego" nie istnieje. **** Nie ma jednak jednoznacznych odpowiedzi, jest próba tych odpowiedzi poszukania. Jednoznaczne jest tylko jedno - brak zgody na zbrodnię, na zbrodniarzy. A czemu Rzeźnia numer pięć? Sami sprawdźcie.


Rzeźnia numer pięć, Kurt Vonnegut, Wydawnictwo Albatros A. Kuryłowicz, Łódź 2013
* str. 132
** str. 35
*** str. 212
**** str. 97

6 komentarzy:

  1. Och, czytałam tę książkę i lubię Vonneguta. I masz rację, nie ma łatwo i zmusza do myślenia, ale to właśnie jest najlepsze.

    OdpowiedzUsuń
  2. "Rzeźnię numer pięć" przeczytałam kiedyś pod wpływem wywiadu z Ciechowskim, który podawał ją jako jedno ze źródeł inspiracji dla swoich tekstów. Może to dziwnie zabrzmi, ale zrobiła na mnie tak duże wrażenie, że do tej pory nie odważyłam się sięgnąć po kolejną książkę tego autora. Po pierwsze bałam się rozczarowania, a po drugie "Rzeźnię..." emocjonalnie prawie odchorowałam i tego właśnie się trochę obawiam.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Właśnie dlatego, że "Kocia kołyska" zrobiła na mnie też duże wrażenie to chciałam poznać więcej tekstów Vonneguta :) Ale rozumiem ten rodzaj braku odwagi. Człowiek nie chce zepsuć tego pierwszego, mocnego i ważnego wrażenia. Przyznaję, że motyw bombardowania miasta pojawia się w obydwu tych pozycjach (w "Kołysce" dotyczy on Hiroszimy) i ten obraz "księżycowy" martwoty zaraz po zniszczeniu wszystkiego.. jest przerażający. Nie dziwię się, że Vonneguta prześladowało bombardowanie Drezna. Dlatego wcale nie namawiam na inne jego książki.. Zgodzę się, że można je odchorować.

      Usuń
  3. Vonnegut to jeden z (wielu) moich ulubionych pisarzy! Czytałam oczywiście "Rzeźnię..." i "Kocią kołyskę" - te książki były mistrzostwem, poza tym "Syreny z Tytana", "Śniadanie mistrzów" oraz opowiadania "Witajcie w małpiarni".
    Chyba czas, żeby odświeżyć i poszerzyć znajomość z jego twórczością - ale dobrze, że trafiłam do Ciebie! :-)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. U mnie na półce czeka "Hokus pokus' na lekturę i oczywiście już wiem, że będę polować na inne tytuły. Dziekuję za miłe słowa! Pewnie już wiesz, że to samo myślę o Twoim blogu :-)

      Usuń

Dziękuję za każdy komentarz, cenię sobie każdą uwagę odnośnie wpisu i jego zawartości.

Uprzejmie proszę o nieskładanie mi życzeń świątecznych, ponieważ ich nie obchodzę.

Obsługiwane przez usługę Blogger.

Autorzy

A.S.Byatt Adam Bahdaj Adriana Szymańska Agata Tuszyńska Agatha Christie Agnieszka Jucewicz Agnieszka Topornicka Agnieszka Wolny-Hamkało Alan Bradley Albert Camus Aldona Bognar Alice Hoffman Alice Munro Alice Walker Alona Kimchi Andrew Mayne; tajemnica Andrzej Dybczak Andrzej Markowski Andrzej Stasiuk Ann Patchett Anna Fryczkowska Anna Janko Anna Kamińska Anna Klejznerowicz Anne Applebaum Anne B. Ragde Anton Czechow Antoni Libera Asa Larsson Augusten Burroughs Ayad Akhtar Barbara Kosmowska Bob Woodward Boel Westin Borys Pasternak Bruno Schulz Carl Bernstein Carol Rifka Brunt Carolyn Jess- Cooke Charlotte Rogan Christopher Wilson Colette Dariusz Kortko David Nicholls Diane Chamberlain Dmitrij Bogosławski Dorota Masłowska Edgar Laurence Doctorow Eduardo Mendoza Egon Erwin Kisch Eleanor Catton Elif Shafak Elżbieta Cherezińska Emma Larkin Eshkol Nevo Ewa Formella Ewa Lach Francis Scott Fitzgerald Frank Herbert Franz Kafka Gabriel Garcia Marquez Gaja Grzegorzewska Greg Marinovich Grzegorz Sroczyński Guillaume Musso Gunnar Brandell Haruki Murakami Henry James Hermann Hesse Hiromi Kawakami Honore de Balzac Ignacy Karpowicz Igor Ostachowicz Ilona Maria Hilliges Ireneusz Iredyński Iris Murdoch Irvin Yalom Isaac Bashevis Singer Ivy Compton - Burnett Jacek Dehnel Jakub Ćwiek Jan Balabán Jan Miodek Jan Parandowski Jerome K. Jerome Jerzy Bralczyk Jerzy Krzysztoń Jerzy Pilch Jerzy Sosnowski Jerzy Stypułkowski Jerzy Szczygieł Joanna Bator Joanna Fabicka Joanna Jagiełło Joanna Łańcucka Joanna Marat Joanna Olczak - Ronikier Joanna Olech Joanna Sałyga Joanna Siedlecka Joanne K. Rowling Joao Silva Jodi Picoult John Flanagan John Green John Irving John R.R. Tolkien Jonathan Carroll Jonathan Safran Foer Joseph Conrad Joyce Carol Oates Judyta Watoła Juliusz Słowacki Jun'ichirō Tanizaki Karl Ove Knausgård Katarzyna Boni Katarzyna Grochola Katarzyna Michalak Katarzyna Pisarzewska Kawabata Yasunari Kazuo Ishiguro Kelle Hampton Ken Kesey Kornel Makuszyński Krystian Głuszko Kurt Vonnnegut Larry McMurtry Lars Saabye Christensen Lauren DeStefano Lauren Oliver Lew Tołstoj Lisa See Liza Klaussmann Maciej Wasielewski Maciej Wojtyszko Magda Szabo Magdalena Tulli Maggie O'Farrel Majgull Axelsson Małgorzata Gutowska - Adamczyk Małgorzata Musierowicz Małgorzata Niemczyńska Małgorzata Warda Marcin Michalski Marcin Szczygielski Marcin Wroński Marek Harny Marek Hłasko Maria Ulatowska Marika Cobbold Mariusz Szczygieł Mariusz Ziomecki Mark Haddon Marta Kisiel Mathias Malzieu Mats Strandberg Matthew Quick Melchior Wańkowicz Michaił Bułhakow Milan Kundera Mira Michałowska (Maria Zientarowa) Natalia Rolleczek Nicholas Evans Olga Tokarczuk Olgierd Świerzewski Oriana Fallaci Patti Smith Paulina Wilk Paullina Simons Pavol Rankov Pierre Lemaitre Piotr Adamczyk Rafał Kosik Richard Lourie Rosamund Lupton Roy Jacobsen Ryszard Kapuściński Sabina Czupryńska Sara Bergmark Elfgren Sarah Lotz Serhij Żadan Siergiej Łukjanienko Sławomir Mrożek Stanisław Dygat Stanisław Ignacy Witkiewicz Stanisław Lem Sue Monk Kidd Suzanne Collins Sylvia Plath Szczepan Twardoch Tadeusz Konwicki Terry Pratchett Tomasz Lem Tore Renberg Tove Jansson Trygve Gulbranssen Umberto Eco Vanessa Diffenbaugh Virginia C. Andrews Vladimir Nabokov Wiech William Shakespeare William Styron Wioletta Grzegorzewska Wit Szostak Witold Gombrowicz Wladimir Sorokin Wojciech Tochman Zofia Chądzyńska Zofia Lorentz Zofia Posmysz

Popularne posty

O mnie

Moje zdjęcie
Nie lubię kawy na wynos: zawsze się oparzę i obleję. Maniakalnie oglądam "Ranczo" i jeszcze "Brzydulę".Uwielbiam zimę. I wiosnę. I jesień. I deszcz. Lubię ludzi. Kocham zwierzęta. Czytam, więc wmawiam sobie, że myślę.