Bękarty wojny, czyli o Brygadzie Świętokrzyskiej inaczej

Mity, plotki, może fakty?
Polscy faszyści. Zbrodniarze. Mordercy. Antysemici.
I wiele innych oskarżeń, które można znaleźć z różnorodnych źródeł.

Fakty.
Brygada Świętokrzyska była oddziałem zbrojnym części Narodowych Sił Zbrojnych (NSZ-ZJ) która nie podporządkowała się rozkazowi scalenia z Armią Krajową. Powstała w połowie sierpnia 1944 i istniała do połowy sierpnia 1945. Utworzona decyzją Rady Politycznej NSZ-Zachód w dniu 10 sierpnia 1944. Liczyła od 822 żołnierzy (w grudniu 1944) do 1417 żołnierzy (5 maja 1945). (źródło)

Legion oczami autorki

Elżbieta Cherezińska o zarzutach wobec Brygady:  Przewertowałam archiwa „prawicowe”, „lewicowe” i żydowskie, i takie zarzuty są kłamstwem. Tak długo, jak będziemy mówić o bratobójczej wojnie, tak długo będziemy powtarzali propagandę sowiecką. Tak, dochodziło do walk między Polakami, ale ich powody, przynajmniej w 90 proc. nie były natury politycznej – że my jesteśmy lewica, a my skrajna prawica – taką ideologię dorobiono po wojnie. Grupy, które później AL wcieliła w swe szeregi często zaczynały od zwykłej bandyterki. To byli słynni w swojej okolicy pospolici przestępcy. Obowiązek ochrony przed nimi miejscowej ludności spoczywał na AK, czy NSZ. Dorabianie do tego ideologii walki bratobójczej jest nie na miejscu. (źródło)

Autorka dołożyła wszelkich starań, by jej powieść była jak najwiarygodniejsza. Choć na pewno spotka się z wieloma zarzutami, kontrowersjami i niewątpliwie nie przejdzie bez echa. Bardzo dobrze! Tak być powinno. Bo jakakolwiek Brygada nie była, czy bratobójcza, czy antysemicka, czy wreszcie tak naprawdę walcząca o Polskę, to jedno nie ulega wątpliwości - udało im się coś niezwykłego: przedarli się przez linię frontu na zachód, nie tracąc przy tym na znaczeniu swojej liczebności, uwalniając po drodze czeski obóz koncentracyjny, którego Niemcy przygotowali już do spalenia, tym samym ratując setki skazanych na śmierć kobiet. Udało im się. Tego nie może wyprzeć żadne historyczne przekłamanie, propaganda czy jakiekolwiek zarzuty. Nie bez powodu Cherezińska porównała ich wyczyn z Bękartami wojny Tarantino. Cała historia jest jak gotowy scenariusz do filmu.

Legion w moich oczach.

Oto czytelniku masz w dłoniach gotowy scenariusz do filmu. Kogo obsadzisz w rolach głównych? Proszę tylko, bez banałów, amantów zostawmy do tych wszystkich słodkich filmideł o miłości. Tu zróbmy prawdziwy casting... Niech to będą ich role życia, niech każdy odczuje to na własnej skórze. Las i chłód wrześniowej nocy. Zimowy poranek i ogrzewanie oddechem. Długie wędrówki, dwadzieścia, trzydzieści, czterdzieści kilometrów dziennie. Kolejne mogiły kolejnych kolegów i kolejny ostrzał. Może faktycznie, ci którzy zostali już na dobre na ziemi ojczystej mogą odpocząć? Potem łąka i pocałunek dziewczyny. Skradzione chwile zapomnienia. Wszystko tak realne, że zapominasz, że to tylko film..

Legion rozpoczyna się od kampanii wrześniowej 1939 roku i kończy w maju 1945 obejmując tym samym cały okres II wojny światowej. Przerzuca czytelnika z miejsca na miejsce: w okolice Warszawy i warszawskie, przez lubelskie, po opolskie lasy, a potem wraz z legionem przez front zachodni do Czech. Zapoznaje z masą postaci, które niczym w rosyjskiej powieści, tylko się mnożą, powodując początkowo zagubienie w lekturze. Ale tylko początkowo, bo z czasem kolejno pojawiający się na scenie bohaterowie stają bardzo ważni. Wśród postaci prawdziwych jak Jaxa, Zub - Zdanowicz, czy Żbik, mieszają się te sfabrykowane przez wyobraźnię autorki, jak Fenix, Pola, Jakub, czy dzieci. Ne umniejsza to absolutnie przyjemności czytania. Wprost przeciwnie. W jakiś pokrętny sposób sprawia, że to wszystko staje się mocno realne i naprawdę trzeba sobie powtarzać, że to tylko film.

Bohaterowie, z którymi tak łatwo można się niemalże zaprzyjaźnić, to między innymi..

Lista płac:

- Fenix, zaopatrzeniowiec, stały bywalec restauracji "Maxim", najpierw działający w Warszawie, gdzie poznał piękną Polę, tak łudząco podobną do pewnej aktorki, po brawurowym wyzwoleniu z Pawiaka, skryje się w lasach, w których w późniejszych latach spotka Brygadę. Bezstronny wreszcie trafi do NSZ
- Ząb czyli Leonard Zub - Zdanowicz, początkowo żołnierz AK, później wcielony do NSZ staje się szybko ulubieńcem, podobnie jak Żbik, którego lepiej nie spuszczać z oczu, bo jego chłopcy działają błyskawicznie. Ząb Zdanowicz musiał przejść ciężką drogę, by trafić do ojczyzny i zacząć walczyć. Był nastawiony na walkę, a tej jak na złe, ciągle mu broniono, traktując go jako genialnego taktyka, nie żołnierza. Udowodnił, że jest dobry przy obydwu tych rolach.
- Żbik, legendarny komendant, którego poszukiwano później listem gończym oskarżając go o zbrodnie zgoła fantastyczne.
- Harry, Anglik ambitnie uczący się polskiego, skłócony z Zębem, szybko stanie się również ważną postacią dla Brygady, choć jego dalszych losów, jak również istnienia, nie potwierdzają żadne kroniki.
- Jakub, brat pięknej Poli, o aparycji boksera bądź nordyckiego boga, działający dla GL, choć jak twierdzi, serce ma po właściwej stronie..
- Jaxa, twórca zetjotów, czyli Związku Jaszczurzego, sam przypominający w zachowaniu wiecznie spokojną jaszczurkę wygrzewającą się na słońcu; nie wolno dać się zwieść pozorom..

Scenariusz..

 Walcząca Polska podzieliła się. Zamiast wspólnie walczyć z najeźdźcą staje do wspólnych starć, niemalże ideologicznych. Jedni mówią: nie będzie Niemiec pluł nam w twarz, a Stalin w tym pomoże, drudzy ostro się zapierają, że obaj nie będą pluć nam w twarz. Dochodzi do niepotrzebnych sporów, podziałów, rozłamów. Rząd w Londynie nie jest informowany o wszystkim, a jeśli już to w odpowiednim kontekście i naświetleniu. W efekcie powstaje polskie podziemie, które sprzeciwia się koalicji z komunistami, zaciekle walcząc o wolną Polskę, nie Polskę okupowaną przez następnego najeźdźcę. Anglia pragmatycznie podchodzi do sojuszu ze Stalinem, niewiele sobie robiąc z sytuacji Polaków. Komuniści robią swoją propagandę zamieniając działania NSZ w zwykłą bandykierkę i ukazując losy walk między Armią Ludową a formującą się Brygadą Świętokrzyską jako bratobójczą walkę. Brygada zasilana coraz większą ilością ochotników nie poddaje się w walce ani z Niemcami, ani z Sowietami..

Napisy końcowe..

Szczerze mówiąc ta książka powoduje, że jestem zwykłą, ckliwą kobietką, która za chwilę zacznie trzepotać dłońmi odganiając łzy (żeby makijaż nie spłynął rzecz jasna), bo tak wiele emocji dostarczyła jej książka. Ach i och. Obrzydliwe. Mam to za złe Cherezińskiej. Naprawdę byłam wzruszona i miałam łzy w oczach. Naprawdę niecierpliwie machałam głową ze wzburzenia, albo uśmiechałam się radośnie. Naprawdę dałam się wciągnąć w jej film jak małolata i wzbudzić wszelkie możliwe odczucia. Co za banał! Mogę to wykreślić?

To jeszcze raz.
Elżbieta Cherezińska dokonała tytanicznej pracy. Nie tylko, że sprawdziła wspomniane w wywiadzie archiwa i czytała wszelkie niezbędne do napisania powieści informacje, żeby mieć pewne i sprawdzone zaplecze historyczne. Nie tylko wymyśliła na użytek fabuły fikcyjnych bohaterów, którzy nadali pewnym scenom szczególnego charakteru. Ona ponownie ożywiła i odmitologizowała ważne w polskiej historii postaci, nadała im ponownie twarz i maniery, styl bycia i charakterystyczny sposób mówienia. Rzuciła też nowe światło na sprawę Brygady Świętokrzyskiej.

I bez banałów w stylu - "polecam tę przepiękną książkę".
Czytajcie Cherezińską!
O.

 A żeby nie było tak ckliwie, to pozwolę sobie zadać w próżnię pytanie retoryczne: za co wziął pieniądze redaktor tej książki? Hm?


Legion, Elżbieta Cherezińska, Zysk i S-ka, Poznań 2013